Tết đến ai cũng mong muốn bàn thờ gia tiên nhà mình được dọn dẹp, bày trí chỉnh chu nhất đế thể hiện sự hiếu kính của con cháu đối với ông bà, tổ tiên. Và cầu chúc một năm mới nhiều may mắn và bình an.
Tết Nguyên đán là một thời điểm quan trọng để mọi người cùng nhớ về cội nguồn. Trong đó, phong tục thờ cúng tổ tiên ngày Tết là một nghi thức tâm linh quan trọng, thấm đượm tính nhân văn và đạo lý.
Theo chuyên gia Nguyễn Xuân Cường (Trung tâm Nghiên cứu bảo tồn văn hóa tín ngưỡng Việt Nam), thờ cúng tổ tiên là một phong tục xuất hiện từ xa xưa ở Việt Nam, cũng là biểu hiện của lòng hiếu thảo, biết ơn và nhớ đến công ơn sinh thành, dưỡng dục của tiền nhân và nhớ đến cội nguồn của mình.
Trong mỗi gia đình thường có bàn thờ gia tiên đặt ở nơi trang trong nhất trong nhà. Chính giữa bàn thờ là bát hương mang biểu tượng vũ trụ, trên bát hương có cây trụ để cắm hương vòng; ở hai góc ngoài của ban thờ là hai cây đèn (hoặc nến) tượng trưng cho Mặt Trời đặt ở bên trái và Mặt Trăng đặt ở bên phải. Trong mỗi dịp thờ cúng khi cúng, lễ gia chủ sẽ thắp đèn hoặc nến.
Bày trí bàn thờ gia tiên đón tết Nguyên Đán
Trong khoảng thời gian từ 23 đến 29 Tết, các gia đình sẽ tiến hành dọn dẹp, lau dọn bàn thờ gia tiên và sửa soạn mâm ngũ quả để mời ông bà tổ tiên về chung vui với con cháu. Theo dân gian cũng lưu truyền một số lưu ý khi bày trí bàn thờ gia tiên Tết Nguyên Đán như sau:
Cuối năm, các gia đình đều lau dọn, sửa sang bàn thờ gia tiên sao cho sạch sẽ, trang nghiêm để đón Tết. Theo các nhà tâm linh, không nên tùy tiện di chuyển bát hương bởi nếu bị di chuyển sang hướng xấu có thể sẽ gây xui xẻo cho gia chủ.
Chú ý: Khi rút chân hương ra, không nên cầm bát hương và đổ hết tro ra ngoài bởi theo quan niệm của người xưa, cách làm này sẽ gây tán tài, tán lộc. Nên dùng một chiếc muỗng nhỏ xúc từng thìa tro đổ ra ngoài.
Trước khi mang những đồ thờ cúng xuống lau rửa bằng nước ấm, hoặc rượu gừng, bạn nên chụp lại để nhớ vị trí và sắp xếp lại cho đúng.
Mâm ngũ quả ngày Tết
Mâm ngũ quả là một phần không thể thiếu trong những ngày lễ Tết của nước ta.
Thường trong mâm ngũ quả sẽ có 5 loại quả với ý nghĩa cầu mong sự may mắn, bình an, sung túc sẽ đến với gia đình trong năm mới. Trong đó, 5 loại quả này sẽ tượng trưng cho 5 yếu tố ngũ hành gồm: Mộc - Hỏa - Thổ - Kim - Thủy, những yếu tố được cho là cấu thành nên vũ trụ.
Tốt nhất nên bày mâm ngũ quả có đầy đủ 5 màu gồm: Xanh lá (Mộc); màu đỏ (Hỏa); màu nâu, vàng (Thổ); màu trắng (Kim) và màu đen, xanh biển (Thủy).
Khi chuẩn bị hoa, quả trên ban thờ không nên dùng hoa, quả giả vì nó không thể hiện được sự chân thành, thành kính của con cháu.
Những loại hoa tươi nên dùng trên bàn thờ gia tiên gồm hoa lay-ơn, hoa huệ, hoa cúc vàng, hoa mai, hoa đào vì đẹp, tươi lâu và mang lại không khí Tết.
Theo nhà nghiên cứu tâm linh Nguyễn Xuân Cường, bàn thờ gia tiên là nơi tâm linh, thanh tịnh nên không nên đặt những cành vàng lá ngọc lên. Chú ý không nên đặt bất cứ đồ nào xin được ở chùa, đền phù lên bàn thờ. Nếu có thì nên hóa đi chứ không nên mang về.
Với những chú ý khi dọn dẹp, bày trí bàn thờ gia tiên đón Tết Nguyên Đán trên đây hy vọng bạn sẽ có những thông tin hữu ích để chào đón Tết Nguyên Đán nhiều niềm vui và ý nghĩa.